Project Kasteelpark Blitterswijck

Stichting Kasteelpark Blitterswijck heeft zich ten doel gesteld om de verwaarloosde kasteelruïne in Blitterswijck nieuw leven in te blazen. De stichting wil borgen dat de ruïne als cultuurhistorisch erfgoed behouden blijft en tegelijkertijd ook een bijdrage leveren aan de leefbaarheid en aantrekkelijkheid van Blitterswijck door de plek meer beleefbaar te maken. Kasteelpark Blitterswijck moet een plek zijn waar de historie nog een stukje zichtbaar is en men daarover kan leren, en ook een plek voor licht recreatieve of ceremoniële activiteiten.

Op deze pagina geven we een korte projectbeschrijving om een eerste indruk te geven van het plan. Onze dank gaat daarbij uit naar Koninklijke Heidemaatschappij (KNHM) en Arcadis die geheel belangeloos hebben meegedacht en de ideeën van de eerste initiatiefnemers hebben omgezet naar een eerste ontwerp. De eerste plannen zijn inmiddels op verschillende punten aangepast en verder uitgewerkt. De afbeeldingen van het ontwerp van Arcadis die op deze website zijn weergegeven dienen als een sfeerimpressie, maar zijn niet leidend voor het uiteindelijke ontwerp.

Er wordt momenteel gewerkt aan een uitgebreid projectplan, waar de beoogde activiteiten, resultaten, planning en kosten nader zijn uitgewerkt. Zodra dit definitief gereed is, zullen op deze website meer details worden gedeeld.

Aanleiding

Ooit lag er in Blitterswijck, gemeente Venray, een prachtig kasteel. Al sinds het kasteel in november 1944 is opgeblazen is de wens om de kasteelruïne en het omliggende terrein te renoveren. Er zijn ruim 50 jaar geleden al opgravingen gedaan en 20 jaar geleden al plannen gemaakt tot herstel van deze historische plek in Blitterswijck.

De uitvoering van de gebiedsontwikkeling Ooijen-Wanssum heeft het St. Antonius-Abt Gilde genoodzaakt om een andere plek te vinden voor hun schietterrein en clubgebouw en hen werd de mogelijkheid geboden om naar het oude kasteelterrein te verhuizen. Samen met de viering van het 75-jarig jubileum van de bevrijding van Blitterswijck werd een plan gemaakt en gerealiseerd om de oude toegangspoort naar het kasteel te herbouwen. Dit wakkerde ook de plannen voor een totale herbezinning op de toekomst van het kasteelterrein en de ruïne aan.

Uitvoering

De stichting ‘Kasteelpark Blitterswijck’ die in het leven is geroepen om die plannen verder vorm te geven en uit te voeren heeft zich een aantal doelen gesteld:

• Behoud van cultuurhistorisch erfgoed
• Een bijdrage leveren aan de leefbaarheid en aantrekkelijkheid van het dorp
• Ruimte bieden aan kleinschalige recreatieve activiteiten
• Ruimte bieden aan ceremoniële activiteiten
• Een bijdrage leveren aan verbondenheid van het dorp en haar inwoners
• Een bijdrage leveren aan educatie
• Invulling geven aan de wens voor een herdenkingsplek in Blitterswijck

Om dit te bereiken wil zij de volgende resultaten opleveren:

1. Kasteelruïne

• Het gedeeltelijk ontgraven van de kasteelruïne en losse onderdelen onderdeel van het totaal maken (mits niet strijdig met voorschriften archeologisch erfgoed);
• Realiseren van een kunstwerk dat de contouren van het kasteel duidt;
• Creëren van een multifunctioneel plateau als podium / openluchttheater voor muziek, toneel en dans (onderdeel van het kunstwerk).

De eerste uitvoerende stap is het ontgraven en gedeeltelijk blootleggen van de ruïne. De bedoeling is dat de graafwerkzaamheden zoveel mogelijk de diepte en contouren van het kasteel zichtbaar maken. Dit zal in goed overleg met archeologen gedaan worden om geen schade aan te brengen. Eerder, o.a. in 1965 en 1969, is al archeologisch onderzoek verricht en de ruïne ontgraven. Hieruit bleek dat, terwijl de zichtbare muren van het kasteel teruggingen tot de 14e eeuw, er ook nog fundamenten van een ouder bouwwerk werden gevonden. We hopen dit opnieuw bloot te kunnen leggen.

Op de plaats van het kasteel zelf wordt over de ruïne een fundament voor een bouwwerk gerealiseerd, zodat de onderliggende restanten beter beschermd worden. Waar mogelijk zal de vloer (gedeeltelijk) transparant / open zijn, waardoor (historische elementen van) de ruïne permanent zichtbaar zijn.

Daarop wordt een kunstwerk gerealiseerd dat (deels) de contouren van het voormalige kasteel volgt. Het kunstwerk biedt ruimte voor spelen (schommels, klimmen, etc.) en recreëren (zitplekken, podium, etc.). De fundament en het kunstwerk zijn als concept opgenomen in het ontwerp van Arcadis, maar moeten nog gedetailleerder worden uitgewerkt. Hiervoor wordt een architect ingezet. Inmiddels hebben we de uitgangspunten voor het ontwerp aangepast. Het uiteindelijke ontwerp zal hierdoor afwijken van de getoonde afbeeldingen van het ontwerp van Arcadis.

We richten ons bijvoorbeeld op de meest oorspronkelijke vorm van het kasteel op basis van een tekening van André Viersen. We beperken ons hierbij dus tot het kleinere deel van het kasteel, waarbij het niet de intentie is om het kasteel te herbouwen, maar een impressie van het oorspronkelijke kasteel te creëren.

2. Informatiepunt

• Inrichting van een informatiepunt;
• Realiseren van voorzieningen wandelaars / fietsers (watertappunt, oplaadpunt voor elektrische fietsen, etc.);
• Eventueel een kleine expositie of vitrine met historische voorwerpen en foto’s van het kasteel en Blitterswijck in het algemeen.

Hiervoor is in het oorspronkelijke ontwerp een kasgebouw opgenomen, maar dit lijkt onvoldoende passend voor de gevraagde functionaliteiten. Er worden alternatieven onderzocht, waaronder een mogelijke verbinding met het protestantse kerkje dat vlak bij het kasteelterrein ligt. Het gebouw heeft een historisch gezien een belangrijke link met het kasteel, aangezien het in 1822 als Hervormde kerk werd gesticht door Arnoldina Margaretha Mackay, die destijds kasteelvrouwe van Kasteel Blitterswijck was.

3. Aanleg van het park rondom de ruïne

• Aanleg beplanting;
• Plaatsing bankjes, prullenbakken, bebording, verlichting;
• Integratie / afschermen pompstation WBL.
• Mogelijke toevoeging van een herdenkingsmonument voor oorlogsslachtoffers en veteranen.

In het park is ruimte voor kleinschalige recreatie, zoals kleine streekmarktjes, proeverijen, zomeravondconcerten met een paar muzikanten, maar ook op eigen initiatief recreëren.

Na realisatie zal Kasteelpark Blitterswijck veel te bieden hebben voor verschillende gebruikers:

• De lokale recreant: korte wandeling, mooie omgeving;
• De bezoekers / toeristen van Blitterswijck en omgeving: bezienswaardigheid, rustpunt bij wandelen / fietsen;
• De historicus of historisch geïnteresseerde: tastbaar en niet-tastbaar cultuurhistorisch erfgoed;
• De cultuurliefhebber: kunstobject; culturele activiteiten;
• (Basis- en middelbare) scholen en scholieren: educatie over o.a. natuur, geschiedenis, watermanagement;
• De natuurliefhebber: aansluiting op het natuurgebied;
• Inwoners die willen herdenken: herdenkingsmonument voor o.a. dodenherdenking op 4 mei;
• Inwoners die vermaak zoeken: kleinschalige activiteiten, zoals een streekmarktje, toneel of zomeravondmuziek;
• Bruidsparen, communicanten of organisatoren van andere ceremonies: een mooie plek voor de ceremonie of foto’s maken.

Ook om voldoende tijd te hebben om bewoners en belanghebbenden maximaal te betrekken is een tijdpad van ongeveer 3 jaar uitgetrokken, waarbij t/m 2023 vooral nog veel voorbereidingen en verdere totstandkoming van het projectplan zal plaatsvinden. Hiervoor zijn ook al contacten gelegd met veel partijen, zoals gemeente Venray en een architect. Na afronding van het projectplan zal worden gestart om financiering te verwerven en de uitvoeringsplannen te concretiseren. Pas daarna kan worden begonnen aan de uitvoering. Oplevering wordt verwacht 2025/2026.

Realisatie van dit plan zal Blitterswijck en de omgeving aantrekkelijker en meer leefbaar maken, niet alleen voor de eigen bevolking, maar ook voor passanten en recreanten die willen genieten van rust en natuur op een historische plek.